Ν. Λυγερός: Από την Μεγάλη Ιδέα στην έννοια του Ελληνισμού

Από μόνη της η Μεγάλη Ιδέα είναι το λιγότερο γεωγραφική και το περισσότερο γεωστρατηγική, ενώ ο Ελληνισμός με την νεότερη έννοια είναι το λιγότερο τοποστρατηγικός και το περισσότερο χρονοστρατηγικός. Αυτή η διαφορά που κάνει τη διαφορά φαίνεται από την ρηχότητα της Μεγάλης Ιδέας ως μεταστρατηγική έννοια και την βαθύτητα του Ελληνισμού. Έτσι η Μεγάλη Ιδέα εγκλωβίστηκε σε μια περιορισμένη περίοδο, ενώ ο Ελληνισμός κατάφερε να κάνει την υπέρβαση μέσω πολυκυκλικότητας και να ξεπεράσει το όριο του χρονικού διαστήματος. Η Μεγάλη Ιδέα ήταν επιφανειακή εκ φύσης διότι δεν είχε στρατηγική θεμελίωση. Στην πραγματικότητα δεν κατάφερε να συντονιστεί ούτε με την Χάρτα του Ρήγα Φεραίου. Ενώ ο Ελληνισμός που δεν είχε περιορισμούς, ενσωμάτωσε εξολοκλήρου την διαχρονικότητα. Η Μεγάλη Ιδέα λαβώθηκε θανάσιμα του 1923 με τη Συνθήκη Λωζάνης που καταπάτησε τεχνητά τη Συνθήκη  Σεβρών του 1920. Ενώ ο Ελληνισμός όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει αλλά ενισχύθηκε κιόλας με την Συνθήκη Παρισίων το 1947. Δηλαδή αυτό που σταμάτησε ουσιαστικά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεπεράστηκε μέσω του Β’  Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι όσοι έμειναν στην Μεγάλη Ιδέα για την απλοϊκή της προσέγγιση εγκλωβίστηκαν στο παρελθόν, ενώ όσοι ακολούθησαν τον Ελληνισμό με την στρατηγική έννοια παράγουν το μέλλον.