H Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή δεν αποτελεί μόνο την πρώτη μεγάλη ελληνική χαρτογραφική αναγέννηση, είναι και ένα σπουδαίο δυναμικό εργαλείο για την αφύπνιση του γένους. Με την Χάρτα του Ρήγα, η γεωγραφία ως γνωστικό αντικείμενο εμπλουτίζεται με μια επικοινωνιακή και πολιτική διάσταση. Η ίδια ύπαρξη της Χάρτας προέρχεται από το επαναστατικό πλαίσιο που είχε δημιουργηθεί στην Γαλλία εκείνη την εποχή. Αυτό το ‘γαλλικό κλίμα’ λειτούργησε καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της υλοποίησης του οράματος του Ρήγα. Ο ίδιος ο Ρήγας με την τότε δραστηριότητά του λόγω του ρωσσοτουρκικού πολέμου ανέπτυξε ιδιαίτερες ικανότητες στον πολιτικό και πνευματικό τομέα. Επιπλέον σε συνδυασμό με την υψηλή του ευφυΐα και την χαρισματική του κοινωνικότητα αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα και τη συμβολή της επικοινωνίας για την επίτευξη του στόχου του. Αυτές οι ικανότητές του εμπλουτίστηκαν με την πολιτική του εμπειρία ως σύμβουλος ισχυρών και ασταθών ηγεμόνων. Θεώρησε λοιπόν αναγκαία την παιδεία και την εκπαίδευση του σκλαβωμένου ελληνισμού μέσω της εκλαΐκευσης των μέσων της εποχής. Αυτήν την υλοποίηση των ιδεών του την πέτυχε με την παραγωγή ενός τεράστιου συγγραφικού και μεταφραστικού έργου. Μετέφρασε άλλους διαφωτιστές και κάλυψε με αυτόν τον τρόπο την λογοτεχνία, τις επιστήμες, τους νόμους και την ιστορική γεωγραφία με την περίφημη Χάρτα του. Η ιδεολογία του στον ιστορικό τομέα βασίζεται στην ιδέα ότι η ιστορία έχει άμεση σχέση με την γεωγραφία, αρχή την οποία προώθησε ο γαλλικός Διαφωτισμός. Στο πρακτικό επίπεδο αναγνώρισε την έννοια του χάρτη. Από αυτήν προέρχεται, αποτελεσματικότητα του μέσου διότι ο χάρτης εκ φύσης είναι συνοπτικός εντυπωσιακός και μεταδοτικός. Ένας χάρτης είναι μια εικόνα και μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Όλο το βάρος και ο πλούτος του ριζοσπαστικού πνεύματος μπορεί να συμπιεστεί μέσα στα νοητικά σχήματα του χάρτη. Η Χάρτα του Ρήγα είναι γεωμετρικό συμπλήρωμα του λεκτικού έργου ο Θούριος. Ο Ρήγας έκανε εντατική χρήση των δύο οργάνων για να ενισχύσει το όραμά του και για να το κάνει κατανοητό σε όλους. Η Χάρτα δεν είναι απλώς μια εκδοχή της επιρροής του εγκυκλοπαιδισμού, δεν παραμένει μέσα στο γυάλινο πύργο της γνώσης, εκτοπίζει τις ιδέες του ελληνισμού σε όλη την ιστορική πραγματικότητα μετατρέποντας μέσω του οράματος την πραγματικότητα σε εφήμερα δεδομένα. Το εικονογραφικό στοιχείο της Χάρτας μπορεί να ερμηνευτεί και μέσω της βυζαντινής παράδοσης όταν αφορά στην Ιστορία που διηγείται ένας ναός. Η δομή των εικόνων και των συμβόλων είναι επαρκής για να διαμορφώσει τη νοοτροπία ενός λαού που ζει καταπατημένος. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και πολύ σωστά μάλιστα η Χάρτα αποτελεί κατά τον αυστριακό ανακριτή όπως προκύπτει από το πρακτικό της σύλληψής του από την αυστριακή αστυνομία, το πρώτο τεκμήριο της επαναστατικής του δράσης. Ο Ρήγας τύπωσε 1220 αντίτυπα της Χάρτας. Τα 624 τα έστειλε στην Σμύρνη μέσω Τεργέστης, τα 300 στο Βουκουρέστι και τα υπόλοιπα στους Έλληνες της Βιέννης. Ένας ολόκληρος κόσμος, όλος ο ελληνισμός εκείνης της εποχής χώρεσε σε 12 φύλλα. Αυτό κατάφερε ο Ρήγας Βελεστινλής και γι’ αυτό του έκλεψαν την ζωή.

Τα δώδεκα φύλλα του Ελληνισμού